Wśród wielu ubezpieczeń dobrowolnych występujących w Polsce, szczególne miejsce zajmuje ubezpieczenie następstw nieszczęśliwych wypadków (NNW). Jest to samodzielne ubezpieczenie, ale bardzo często występuje w formie dodatku do innej podstawowej polisy: komunikacyjnej, ubezpieczenia domu, firmowej, ubezpieczeń turystycznych czy szkolnych. To także stały element prawie wszystkich ubezpieczeń pakietowych. Wielu posiada takich ubezpieczeń nawet kilka. Czy otrzyma ze wszystkich wypłatę odszkodowania? Tak, otrzyma, bo – i to jest wyjątek od zasady – w ubezpieczeniu osobowym NNW odszkodowanie można otrzymać z każdej posiadanej polisy, czyli ze wszystkich posiadanych. Dlatego warto dowiedzieć się (przypomnieć sobie), jak działa i czy warto mieć takie ubezpieczenia?
Czym jest ubezpieczenie NNW
O ubezpieczeniu w pierwszym rzędzie decyduje zakres ochrony, jaki obejmuje i kto z niego może skorzystać. Zakres ochrony w obrazowy sposób określa sam skrót “NNW”, oznaczający ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków. Choć wielu osobom kojarzy się najczęściej z ubezpieczeniami komunikacyjnymi, to można go nabyć również w formie samodzielnego produktu. Trzeba wiedzieć, że znakomicie to ubezpieczenie sprawdza się jako podstawowa ochrona w wielu życiowych sytuacjach, do których należą m.in.: udział w wypadkach komunikacyjnych, obrażenia odniesione w pracy, obrażenia wynikające z innego wypadku, np. w życiu prywatnym, w szkole, podczas uprawiania sportu, ale to także: złamanie kości, zwichnięcie lub skręcenie stawu, oparzenia i odmrożenia, pogryzienia przez zwierzęta, zawał, udar i wiele innych. Na specjalnych zasadach za NW uznaje się zawał, wylew i udar mózgu. Po ujęciu – zgłoszeniu opcji – ubezpieczenie obejmuje: pracę zawodową za granicą, prace uznane jako prace wysokiego ryzyka (na wysokościach, na wodzie, energetyczne), sporty wyczynowe, wysokiego ryzyka i ekstremalne. Często należy zgłosić objęcie ubezpieczeniem także sporty amatorskie.
Jeśli chodzi o podmioty mogące skorzystać z takiego ubezpieczenia, to zakres jest bardzo, bardzo szeroki. W zasadzie ubezpieczyć się lub być ubezpieczonym może każdy – bez względu na wiek, pochodzenie, obywatelstwo, zawód, status społeczny itd. Ubezpieczający (zawierający ubezpieczenie) najczęściej jest sam ubezpieczonym, ale można zawierać także ubezpieczenia, gdzie ubezpieczonym są inne osoby: członkowie rodziny, pracownicy, dzieci szkolne, uczestnicy wycieczek i wyjazdów zagranicznych. W zasadzie w każdej sytuacji możemy zaproponować ubezpieczenie indywidualne lub grupowe, gdzie zachodzi konieczność zabezpieczenia ryzyka życia i zdrowia ludzi.
Ubezpieczenie NNW – jaki zakres ochrony?
W praktyce ubezpieczeniowej zakres ochrony NNW jest bardzo szeroki i dotyczy wielu życiowych sytuacji. W zasadzie wszystkich niewyłączonych w OWU. Wyłączenia zawsze występują, ale tu sprowadzają się do najbardziej podstawowych, takich jak np. wojna, czynny udział w rozruchach, nadużycie alkoholu lub podobnie działających środków psychotropowych, eksperymentów medycznych itp. Stanie się też tak wtedy, kiedy podczas wypadku prowadzący pojazd znajdował się w stanie po użyciu alkoholu lub innych środków psychoaktywnych, nie posiadał uprawnień zezwalających na prowadzenie wybranego typu pojazdu. Powodem odmowy uznania roszczenia może być także celowe popełnienie przestępstwa lub zdarzenia powodującego obrażenia, lub śmierć człowieka. Odszkodowanie z NNW nie zostanie również wypłacone, jeżeli ubezpieczyciel uzna, że osoba podlegająca ubezpieczeniu próbowała popełnić samobójstwo lub wyłudzić ubezpieczenie.
Ubezpieczenie NNW możemy zawrzeć na cały rok lub na ściśle określony czas. Niektórzy ubezpieczyciele dopuszczają np. automatyczne przedłużenie polisy (ochrony ubezpieczeniowej) np. o 2 – 3 dni, jeśli powrót z wyjazdu, wycieczki, przedłużył się z przyczyn obiektywnych – zdarza się, że nawet nieodpłatnie. Z zasady ubezpieczenie to jest “całodobowe”, czyli ochrona ubezpieczeniowa obowiązuje przez 24 godziny w okresie objętym ochroną, ale można ograniczyć zakres czasowy ochrony np. do ” dojazdu do pracy, pracy i powrotu do domu”. Często korzystają z tego pracodawcy ubezpieczający swoich pracowników.
Nieszczęśliwy wypadek jest powszechnie kwalifikowany jako nagłe i niespodziewane zdarzenie wywołane przez czynnik zewnętrzny. W przypadku ubezpieczeń komunikacyjnych dotyczy to głównie kolizji i wypadków drogowych. I bardzo ważne: ubezpieczenie NNW – w przeciwieństwie do innych ubezpieczeń tego typu – dotyczy zawsze osób, a nie pojazdu – jak np. w przypadku Autocasco. Zawsze w ubezpieczeniu NNW dotyczy to tylko szkód na ubezpieczonej osobie – w zdrowiu lub życiu. Polisy NNW, nie obejmują natomiast szkód majątkowych i pochodnych, jak np. zadośćuczynień od sprawców wypadku.
NNW: Co obejmuje?
W praktyce, najczęściej NNW pozwala na pokrycie kosztów związanych z:
- – Opieką medyczną, wszystkimi niezbędnymi procedurami leczniczymi.
- – Pobytem w szpitalach na wskutek NNW, a czasem i wskazanych w OWU chorób.
- – Zakupem leków, sprzętu ortopedycznego, pomocniczego i innego medycznego; przepisanych przez lekarza. .
- – Rehabilitacją i rekonwalescencją powypadkową.
- – Czasową lub całkowitą niezdolnością do pracy lub nauki.
- – Transportem zwłok.
Zakresy te są systematycznie rozszerzane, np. o operacje plastyczne, koszty poszukiwań i ratownictwa, przekształcenie zawodowe czy przystosowanie mieszkania do np. inwalidztwa.
Ponadto ubezpieczenie NNW umożliwia uzyskanie finansowego wsparcia rodziny w tym trudnym okresie, poprzez wypłacenie rodzinie środków w przypadku śmierci ubezpieczonego, jakie wynikają z zawartego ubezpieczenia. Z zasady jest to 100% sumy ubezpieczenia, ale w wariancie wypłaty progresywnej może wynosić nawet 500% SU. W razie wypadku drogowego ubezpieczenie NNW obejmuje nie tylko kierowcę, ale również jego pasażerów, jeśli umowa ubezpieczenia nie stanowi inaczej, bo można ubezpieczyć tylko samego kierowcę. Przy tym dotyczy to nie tylko zdarzeń, które mają miejsce podczas samej jazdy, ale także m.in. wsiadania do samochodu, załadunku lub wyładunku towaru czy naprawy pojazdu na poboczu. Określają to szczegółowo: ustawa o obowiązkowych ubezpieczeniach… oraz OWU.
Tutaj przypomnę, że – zgodnie z obowiązującym prawem – kierowcy pojazdów mechanicznych muszą posiadać zawsze obowiązkowe ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych (OC ppm). I choć przepisy nie nakładają na ubezpieczających OC ppm innych obowiązków w tym zakresie, to często jednak korzystają oni również z innych dostępnych rozwiązań, które gwarantują wyższy poziom ochrony i sprawdzają się także w innych drogowych sytuacjach, np. ubezpieczenia NNW. I trzeba mieć świadomość, że samo OC ppm zabezpiecza nas tylko przed odpowiedzialnością wobec innych osób. Aby dobrze zabezpieczyć swoje interesy, trzeba będzie zainteresować się innymi ubezpieczeniami – polisami. Ubezpieczenie NNW może okazać się pod tym względem szczególnie atrakcyjne i ważne. Zwykle nie wiąże się z wysokimi kosztami, a jednocześnie pozwala na uzyskanie wsparcia w wielu realnych zdarzeniach. Jak już wspominałem, bardzo często jest również ono oferowane w korzystnej formie wraz z innymi ubezpieczeniami, dzięki czemu okaże się stosunkowo tanie i wyniesie kilkadziesiąt złotych za ubezpieczenie NNW wszystkich osób w pojeździe.
Ile kosztuje ubezpieczenie NNW
Koszty polisy NNW będą zawsze zależne od wielu czynników, przesłanek. Podstawową z nich jest przede wszystkim wysokość sumy ubezpieczenia (SU). I to ważne, bo to właśnie od tej sumy (zawartej na polisie) uzależniona będzie wysokość wypłat na poszczególne świadczenia, które uzyskamy w następstwie nieszczęśliwego wypadku. Zazwyczaj ubezpieczyciele decydują się na przyjęcie stawki wynoszącej wypłatę 1% sumy ubezpieczenia za każdy 1% poniesionego uszczerbku na zdrowiu. W praktyce może się więc okazać, że bardzo tanie NNW, ustalające np. kwotę SU na 10 000 zł, pozwoli na uzyskanie jedynie 100 zł za każdy procent doznanego uszczerbku. Na rynku jest dużo ofert ZU, opiewających nawet na kilkaset tysięcy złotych SU. Oczywiście zawsze znajdzie to przełożenie na wysokość składki do zapłacenia, która będzie proporcjonalnie wyższa. Wiele zależy także od wyboru pozostałych opcji i klauzul.
Część towarzystw ubezpieczeniowych proponuje ubezpieczenie NNW jedynie na terytorium Polski i państw europejskich, inne wprowadzają natomiast w tym zakresie dodatkowe możliwości, ubezpieczenia na cały świat lub istotne ograniczenia, bez USA, Australii, Kanady itd. Możliwe jest również połączenie ubezpieczenia NNW komunikacyjnego z życiem prywatnym: wówczas ochrona od następstw nieszczęśliwych wypadków będzie dotyczyć zdecydowanie większej liczby zdarzeń, wypadków i wydarzeń. Przed podjęciem decyzji o wyborze ubezpieczenia warto więc dokładnie zapoznać się z ofertami przedłożonymi przez agenta i jego wyjaśnieniami oraz dostosować ubezpieczenie we wszystkich zakresach do indywidualnej sytuacji.
Na cenę ubezpieczenia wpływają również inne czynniki, takie jak np.: wiek, stan zdrowia, wykonywany zawód, zawody o zwiększonym ryzyku itd. Za niektóre ryzyka zapłacisz więcej. Zawierając ubezpieczenie, w szczególności online, zawsze sprawdzaj, jakie masz propozycje ubezpieczenia z różnych ZU. Porównuj je, bo nie wszystkie ZU mają takie same opcje i warianty, nie wszędzie można zawrzeć ubezpieczenie na wysokie sumy ubezpieczenia lub z progresją. Nie bez znaczenia są także wyłączenia, bo niektóre ZU nie ubezpieczają np.: wszystkich zawodów, rodzajów działalności lub aktywności zawodowej i w życiu prywatnym. Pamiętaj, że zawsze możesz skorzystać z pomocy agenta. Dlatego cena polisy NNW nie powinna być jedynym kryterium wyboru. Tańsze polisy mają więcej wyłączeń – w umowie ubezpieczenia oraz OWU znajdziesz wykaz wielu sytuacji i zdarzeń, w których pomimo zajścia wypadku, towarzystwo ubezpieczeniowe nie wypłaci odszkodowania. Może się okazać, że bardziej opłaci się zakup droższej polisy, ale ze znacznie szerszym zakresem.
Odszkodowania z ubezpieczenia NNW
Ubezpieczyciele wypłacają odszkodowania zgodnie z zasadami zawartymi w OWU. Sprawdzają zasadność uznania roszczeń oraz wysokości świadczeń. Podstawą są zawsze dokumenty potwierdzające określone wydatki oraz stany zdrowia i konieczności wykonania określonych procedur. Stąd należy gromadzić wszystkie dokumenty związane ze zdarzeniem wywołującym następstwa NW: faktury, opisy zdarzenia, opinie lekarskie i zaświadczenia. ZU sam – na podstawie określonych tabel – uznaje procentowy trwały uszczerbek na zdrowiu lub powołuje poszkodowaną osobę przed Komisję Lekarską.
Tak samo, jak w przypadku innych ubezpieczeń komunikacyjnych, również w przypadku NNW ubezpieczyciel może odmówić wypłaty odszkodowania. Stanie się tak m.in. jeżeli podczas wypadku znajdowaliśmy się w stanie po użyciu alkoholu lub innych środków psychoaktywnych, nie posiadaliśmy uprawnień zezwalających na prowadzenie wybranego typu pojazdu, popełniliśmy przestępstwo lub zdarzenie zostało spowodowane umyślnie i celowo. Roszczenie nie zostanie uznane i nie będzie wypłacone odszkodowanie, jeśli ubezpieczyciel uzna, że osoba podlegająca ubezpieczeniu próbowała lub popełniła samobójstwo albo starała się wyłudzić ubezpieczenie. Podstawą odmowy mogą być także: choroby przewlekłe, w tym psychiczne, udział w bójkach i podobnego rodzaju wydarzeniach: rozruchy itd.
Pełna likwidacja szkody i wypłata należnych świadczeń następuje zawsze po zakończeniu leczenia i rehabilitacji. Podstawą jest zaświadczenie lekarskie o zakończeniu leczenia.
Termin na zgłoszenie szkody z NNW jest określony w ogólnych warunkach każdego ubezpieczenia (OWU). Najczęściej ubezpieczyciele wymagają, aby szkoda z NNW została zgłoszona w ciągu 7 dni od dnia wypadku lub od dnia, w którym zgłoszenie stało się możliwe (np. od kiedy poszkodowany wyszedł ze szpitala). Dlatego należy to zawsze sprawdzić w warunkach swojego ubezpieczenia. Pamiętać należy, że nawet jeśli nieznacznie nastąpi spóźnienie zgłoszenia, to ubezpieczyciel nie będzie miał prawa do całkowitej odmowy odszkodowania ze względu na nieterminowe zgłoszenie. Będzie mógł co prawda obniżyć odszkodowanie, ale przy tym musi wykazać, że nieterminowe zgłoszenie utrudniło mu likwidację szkody. Wynika to z obowiązującego prawa: art. 818 § 3 Kodeksu cywilnego: „ W razie naruszenia z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa obowiązków określonych w paragrafach poprzedzających ubezpieczyciel może odpowiednio zmniejszyć świadczenie, jeśli naruszenie przyczyniło się do zwiększenia szkody lub uniemożliwiło ubezpieczycielowi ustalenie okoliczności i skutków wypadku”.